top of page
Yazarın fotoğrafıAltar Baykal

Çam ağacı süslemenin gerisinde Kibele tapımı vardır.

Güncelleme tarihi: 4 gün önce



Kİbele, Attis  ve Çam Ağacı
Attis ve çam ağacı Bernard de Montfaucon - L' antiquité expliquée et représentée en figures / Antiquitas explenatiore et schematibus illustrata

Yılbaşında çam süsleme geleneğinin kaynağı Anadolu kaynaklı antik pagan inançtır ve gerisinde ana tanrıça Kibele tapımı vardır.

 

Ana tanrıça farklı kültürlerin mitolojilerinde farklı adlar alır. Yunan mitolojisindeki Afrodit'ten, Mezopotamya inancındaki İnanna'ya; Mısır panteonundaki İştar'dan, Arap mitolojisindeki Lat'a dek değişik görünümlerde, uygarlığın kültürel farklılıklarına paralel kimlikte izlenir. Anadolu'da ise adı Kibele'dir.

 

Kibele'nin tapım merkezi Pessinus'tur ve Pessinus, Ankara-Eskişehir karayolu üzerindeki Sivrihisar dolaylarındaki Ballıhisar'dadır.

 

Farklı uygarlıkların benzer mitlerinde ana tanrıçanın eşi hep öldürülür.

 

Mısır inançlarında İsis’in eşi Osiris;

Mezopotamya mitolojisinde İnanan'nın eşi Tammuz,

Yunan mitolojisinde Gaia’nın eşi Uranos,

Sümer mitolojinde Tiamat'ın eşi Abzu

bu gerçeğe örnektirler.

 

Söz konusu durum Kibele mitinde de görülür. Kibele'nin "güzeller güzeli" olarak tanımlanan eşi Attis bir yabandomuzu saldırısı ile öldürülür. (Müslümanlıktaki domuz yasağının gerisinde Baba Tanrının farklı mitolojilerde de yaban domuzu saldırı uğramış vardır.)

 

Kibele sevgilisinin dirilmesi için baş tanrı Zeus'a yalvarır (bu mitin Yunanlı mitograflar tarafından yazıldığının altını çizmek gerek); Zeus, Kibele'nin arzusunu yerine getirir: Attis kışın yer altında kalacak, baharda yeryüzüne dönecektir ve döndüğünde bahar gelecektir. Ancak kışın da çam ağacı olarak yaşayacaktır. (Çam ağacı kışın yapraklarını dökmeyen bir ağaçtır.)

 

Hıristiyanlık sonrası yılbaşı günü (yılın başlangıcı) astronomik açıdan hiçbir dayanağı olmayan 31 Aralık'a çevrilmeden önceki antik devirlerde yılbaşı –astronomik açıdan anlamı bulunan- Ekinokstur (21 Mart'tır). Bu yüzden yılbaşlarında Pessinus'ta Attis'in yeniden doğumu kutlanır, onun emanasyonu olarak görülen çam ağaçları süslenir.

 

Zaman içinde Kibele inancı Anadolu'dan çıkar, Magna Mater olarak Rroma imparatorluğuna geçer. Böylece Attis'in doğumu Megalensia adlı bayram olarak daha kapsamlı şekilde –bir hafta boyunca- Roma'da kutlanmaya başlar. Dies Sangrius (kanlı günler) denen günlerde bir çam ağacı gözyaşları ile gömülür. Bu gün Attis'in ölümünü sembolize eder ve bu yüzden yas günüdür. 21 mart, yılbaşında ise çam ağacı mezarından çıkartılır, Almo nehrinde yıkanır ve süslenir. Böylece hem yeni yılın gelmiş olması, hem de Attis'in yeniden doğumu büyük şenliklerle kutlanır.

 

Özetle, çam süslemenin Hıristiyanlıkla ilgisi yoktur; pagan kökenlidir.

57 görüntüleme

Son Yazılar

Hepsini Gör
bottom of page